Ymunodd Romy â ni yma yn Nhŷ Newydd ar gwrs penwythnos o Ysgrifennu Creadigol i Ddysgwyr Cymraeg ar ddechrau mis Gorffennaf gyda’r tiwtoriaid Bethan Gwanas a Siôn Tomos Owen. I ddarganfod mwy am ei phenwythnos darllenwch ymlaen…
Roedd e’n kinda uchelgeisiol i fynd am y cwrs Ysgrifennu Creadigol Ddysgwr, gan ystyried y lefel o Gymraeg gyda fi. Dw i’n dysgu Cymraeg gan gwilio S4C. Dw i’n poeni fy mod yn mynd i ddechrau swnio fel cameriad mewn drama trosedd. Dw i’n obsessed gyda ‘Un Bore Mercher’. (Es i i’r arddangosfa am hanes BBC i’r Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd dim ond weld y cot melyn Faith. Dyma fi, yn gwisgo fy nhgot felyn fy hun, reit wrth ymyl. Go iawn!) Ac roedd e’n moment pwysig pan prynodd Netflix ‘Dal y mellt’, yn cynnig zillions o bobl y cyfle i weld drama Cymraeg ac i glywed yr iaith.
Wnes i pacio fy nghes a wneud y siorney saith awr ar tri tren. (Stori arall yw y tren gyntaf. Yn cynnwys Hen Party efo cesys pinc enfawr a digon o gin i suddo llong. Oedi. Rhedeg, yn erfyn y conductor i aros). Dw i wrth fy modd gyda’r dau awr olaf o’r siorney pan teithio’r tren i fyny’r arfordir. Pob tro dw i’n mynd i’r gogledd, dw i’n gwneud yn siwr fy mod yn eistedd ar yr ochr chwith a dw i’n syllu drwy’r ffenestr yr holl ffordd. Traethau diddiwedd a’r mor prydferth. Yn yr orsaf Criccieth, wnes i cwrdd un o’r disgyblion arall a roedd Miriam yno yn gwenu ac yn chwifio. Roedd e’n hwyr yn y prynhawn dydd Gwener a dw i’n siwr oedd hi’n brysur iawn, felly roeddwn nhw’n ddiolchgar i cael ein groeso.
Roedd fy ystafell yn y prif ty, jest uwchben y llyfrgell. Mae’r staff Tŷ Newydd yn gwneud trefniadau i gyfnog pobl efo access needs amrywiol. Maen nhw’n deall y pwysigrwydd o addasu pethau – rhaid i mi bod yn agos y dosbarth fel y gallaf pop mas os angenrheidiol, ac wrth gwrs mae’na pobl yn angen ystafell ar y llawr gwaelod. Yn ol golchi i ffwrdd y chwys tren, es i am dro ar hyd yr afon ac wedyn ces i quick dip yn y mor. Ro’n i wedi anghofio fy esgidiau traeth, sydd prynais i yn arbennig am y llechi ac y cerrig ar y traethau yn y gogledd. Ond ro’n i’n penderfynol i fynd yn y mor, felly es i yn gwisgo fy daps. Rhaid i fi cerdded yn ol gyda esgidiau squelching.
Wnaeth y criw penwythnos yn casglu ynghyd am cinio, sy’n cafodd ei coginio gan Tony. Y bara cartrefol Tony yw hyfryd. Wnes i ofyn am y recipe ond siwr o fod gadawodd allan rhywbeth i gadw ei cyfrinach. Mae’n rili salty a moreish. (A dweud y gwir, wnes i cuddio rhyw yn fy ystafell am midnight snack). Roeddwn ni’n bwyta gyda’i gilydd yn chwerthin a sylweddolais i fy mod yn gallu defnyddio Wenglish pan mae’n helpu fi i express myself. (Gwella beth wnes i ‘na…)
Yn ol cinio, aethon ni i’r llyfrgell, yn arfog gyda biros a llyfrau nodiadau. Wnaethon ni i gyd ysgrifennu a darllen ein gwaith yn uchel. Wrth gwrs oedd fy un i yn llawn o Wenglish a gamgymeriadau ond dim ots, ro’n i wedi cynhyrchu fy ysgrifennu creadigol iaith Cymraeg gyntaf.
Ar bore dydd Sadwrn, yn ol rummaging yn y cegin am brecwast (a finnau’n bwyta y gweddil o fara Tony, more than my fair share, rili), wnaethon ni’n casglu i parhau’r gwaith. Mae’n arbennig i meddwl faint o geiriau wnaethon ni’n cynhyrchu yn ostod y penwythnos. Faint o straeon wedi cael eu creu. Gyda’r nos, mi wnaethon chwarae gem o riddles. Ti’n meddwl am rhywbeth sy’n odli a disgrifo fe y lleil ei dyfalu. Wnes i ‘anifail doniol sy’n bwyta rhy gyflwm’ – lluncu mwnci – a ‘dau tiwtor sy’n rhanu dosbarth a rhanu gwely’ – cymysgu dysgu, cymysgu cysgu. Teimlais i fel ro’n i wedi peaked ar ol y syniadau’na ac es i i gwely. Gyda darn o fara Tony ym fy mhoced.
Ar ol diweddodd y cwrs amser cinio ar dydd Sul, gorffennais i’r penwythnos gan mynd am dro i traeth Criccieth. Roedd y haul yn sgleinio ac ro’n i’n llawn o gobeith am fy siorney iaith. Dyw i ddim yn cael digon o disgyblaeth i fynd i dosbarthiadau rheolaidd, ac mae fy sefyllfa iechyd yn rhwystro hwn beth bennag. Am fi, dw i’n sylweddoli nawr, y trick yw gwneud gweithgareddau yn Gymraeg. Dw i wedi archebu wythnos ym mis Ebrill yn Tŷ Newydd, yoga a writing retreat. Yn y cyfamser, efallai wna i cwrddio am paned gyda un o ffrindiau newydd oedd gwneud i ar y cwrs. Ac …dw i’n penderfynu dechrau blog iaith Cymraeg. You heard it here first! Dim jest am mater o ddysgu’r iaith, ond am punciau amrywiol perthnasol i fi ar hyn o bryd. Diolch am Tŷ Newydd, dw i’n teimlo’n ysbrydoledig.